«ԵԿԵՂԵՑԻՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ» - երգ, խոսք՝ ՎԱՀԱՆ ԹԵՔԵՅԱՆԻ Դաշնակահար` ԱՆԱՀԻՏ ՄԵ...

Այս խաղաղ երեկոն թող լցվի ՄԵԾԱՐԵՆՑԻ անմահ հոգու նուրբ քնարով...
--- «Արդի Մարդուն Հայր Մերը»----
ՏՈ՜ՒՐ ԻՆԾԻ, ՏԷ՜Ր
Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Ծաղիկներո՜ւ պէս զայն ժողվեմ ճամբուս վրան`
Նայուածքներուն մէջ ամէնուն եւ ամէն օր:
Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Եւ ես` հանգոյն երփնալուցկի վառող մանկան`
Զայն գունաժպիտ տեսնեմ ուրիշ դէմքի մը վրան:
Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Զանգակներո՜ւ պէս զայն կախեմ ամէն դըրան`
Ու զերթ նարօտ ամէն դըրան զայն պըսակեմ:
Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Ճրագներու պէս զայն բոցեմ բազմաստեղնեան`
Խաւարին մէջ ամէն երդ ու խրճիթներու:
Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Զայն սրբասաց իմ հոգեակիս ընեմ խորան`
Զայն իմ մտքիս ծըխեմ` զերթ խունկ բազմաբուրեան:
Տու՜ր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական,
Ու չըլլայ որ ուրիշներու կոծն ու կական
Խեղդել ուզեմ ջրվէժին մէջ դափիս ձայնին:
Տու՜ր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական,
Ու չըլլա՜յ որ ծափիս ձայնին երգը գուժկան
Եսիս սենեա՜կն ունենայ` ցու՜րտ առանձնարան:
Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Ու սեղանիս վըրայ դրուած մէն մի նըկան`
Զոյգ մը խինդե՜ր գէթ ունենայ թող խաչանիշ:
Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Ու բաղխեմ զայն սրտիս ժայռին` իբրեւ մական`
Որ բղխեցնէ ջուրն աներկմիտ երանութեան:
Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Զայն ջուրերու վըրայ ձըգեմ իբրեւ ուռկան,
Զայն իբր արօր ակօսներո՜ւն ձըգեմ վըրան:
Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Զայն իբր անձրեւ ցօղեմ ամէն դաշտին վըրան,
Զայն իբր արեւ բաշխեմ ամէն հորիզոնի:
Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Զայն ընդգրկած իտէալին ըլլամ սրսկան.
Զայն լաստ ըրած ես Լոյսերու նաւո՜րդն ըլլամ:
Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Ժողվել` հոգւոյն մէջ ծերերուն, կոյսին, մանկան,
Պարզ մարդերուն` գեղջուկներուն ու բանուորին:
Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Ժողվել` հոգւոյն մէջ ամէնո՜ւն, համայնական
Հոգւոյն ամէն մասնիկներուն մէջ` ամէն ժամ:
Ճամբաներէն, ու գետերէն, ու դաշտերէն,
Անտառներէն, ու լեռներէն, ու ձորերէն,
Տանիքներէն, ու տուներէն, ու դուռներէն`
Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական:
-----------------------------Միսաք Մեծարենց
«Հայ բանաստեղծութեան այս գլուխգործոցը Մեծարենցը հիւսած է կեանքի վերջին աﬕսներուն` կոչելով զայն «Արդի մարդուն «Հայր ﬔրը»: Այն բաղկացած է երեք էջէ եւ, ըստ իս, ատիկա հանճարեղ աղօթք է:Մեծարենցի այս քերթուածը նուիրած է իր ﬔծանուն նախորդին` Պետրոս Դուրեանի եղբօրը` Եղիշէ Արքեպիսկոպոս Դուրեանին»:

Տիեզերական այդ տրոփիւնով էլ ստեղծել է «Արդի Մարդուն Հայր Մերը», որը գրել է մահուան անկողնուն գամուած եւ որը տպագրուել է իր մահից վեց ամիս առաջ, 1908թ. Յունուար 1ին, նոյն խորագրով, բայց աւելի ուշ հրատարակիչները զգուշութեան համար վերնագիրը դարձրել են բանաստեղծութեան առաջին տողը՝ «Տուր Ինծի Տէր»: Սա կարծես բանաստեղծի հրաժեշտն ու միաժամանակ պատգամն է կեանքին, մարդկանց, բոլոր շնչաւոր էակներին եւ բնութեանը:

Ըստ ականատեսների, կեանքի վերջին ամիսներին, Մեծարենցը ահաւոր հիւծուել, նիհարել, ամբողջովին կերպարանափոխուել է: Նախկին սլացիկ, խունկի պէս պսպղուն երիտասարդի միայն ուրուականն է մնացել, որի համար էլ նա խուսափել է մարդկանց հանդիպումից, նոյնիսկ՝ մտերիմներից: Մարմինը քայքայւում էր, իսկ հոգին, միտքը նոր եզերքներ էին որոնում, եւ բոլորովին պատահական չէ, որ այս բանաստեղծութեան հետ միաժամանակ նա գրում է «Նարեկացիին հետ» յօդուածը, որը լոյս է տեսնում բանաստեղծութիւնից մի քանի օր յետոյ: Նա ելք էր փնտռում իր ծանր վիճակից դուրս գալու, եւ բոլոր ժամանակների համար մեծ մտածողը՝ Նարեկացին, որն իր պաշտամունքն է եղել, իր սեղանի վրայ միշտ մնայուն տեղ է գրաւել «Նարեկը», դարձել է իր միակ զրուցակիցը: Նարեկը, իր բնորոշմամբ, «Ալեկոծութիւն մըն է. հոգեկան վրդով մրրիկ մը», որն իր բոլոր «ծփծփումներուն ու յորձանքներուն ետին, յաւիտենական, երջանիկ, անշիջանելի գաղափարը ունի պահած»: Եւ ինքն էլ յետեւում է այդ մեծ մտածողին՝ իր կեանքի վերջին պահերը դարձնելով բարութեան ու իմաստութեան լուսաւոր մի պատգամ:
Այս եզակի, ինքնատիպ բանաստեղծը ոչ միայն իր հետքը թողեց մեր քնարերգութեան մէջ, այլ շատերը ընդօրինակեցին նրան, համեմատուեցին, չափուեցին, բայց պարտուած ու լուռ հեռացան՝ խոնարուելով նրա թողած հարստութեան առջեւ: Այսօր այդ հարստութիւնը մեզ է պատկանում եւ ուրախալի է, որ այն միայն արեւմտահայութեան սեփականութիւնը չմնաց, այլ առաջին իսկ պահից նրան ընդունեցին մեր արեւելահայ մեծութիւնները՝ Տէրեան, Չարենց, Թումանեան, Իսահակեան եւ բոլոր եկող մեծութիւնները ու մինչեւ այսօր իւրաքանչիւր եկող սերունդ իր կեանքի ամենանուրբ՝ սիրոյ տենչանքից ու երազանքից ծնուած ապրումները սփոփում է նրա «հեշտագին գիշերների», «լուսեղէն գինով օծուած դիւթանքի ալիքներով»:

Անանձնական ուրախութեան պատգամախօսները երբե՛ք չեն մեռնում, նրանց երթը յաւէտ է եւ այդ յաւէտ երթը մեր գալիք սերունդների համար է: Մնում է մեր ներաշխարհը հարստացնենք նրանց տուածով:

Միսաք Մեծարենցի հանրայայտ՝ «Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական» անգնահատելի գանձ համարվող աղօթք-բանաստեղծութեան ինքնագիրը կը համալրէ Եղիշէ Չարենցի անուան գրականութեան եւ արուեստի թանգարանի Միսաք Մեծարենցի ֆոնտը::
Աղբյուր՝http://asbarez.com-ՄԱՐԻ ՌՈԶ ԱԲՈՒՍԷՖԵԱՆ,-
arevelk.am/am/
Միսաք Մեծարենցէն մասունք մը յանձնուեցաւ Գրականութեան եւ արուեստի թանգարանին