«ԵԿԵՂԵՑԻՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ» - երգ, խոսք՝ ՎԱՀԱՆ ԹԵՔԵՅԱՆԻ Դաշնակահար` ԱՆԱՀԻՏ ՄԵ...

Ծաղկած իմ յասամանները(եղևանի)
...Բայց հիվանդ եմ ես,
Ու հոգիս միայն
Յասամանով է,
Որ կբուժեի...
Ս.Եսենին

Մեր փողոցով անցնելիս,ոչ միայն հիանում ես սիրո գեղեցիկ նրբերանգներով զարդարված այս քնքուշ ծաղկած ծառերի աննկարագրելի նուրբ բազմերանգությամբ,այլև անուշաբուրությամբ,որով հագեցած է շրջապատի օդը:
Յասաման- Արշալույսի քնքուշ ավետաբեր....
...Լուսաբացին արևի առաջին շողերից արթնանալով..,եթե խոսեր, մաքուր,կուսական լռությամբ կշշնջա հետևյալը...
Սեր....Սիրահարվածություն....Առաջին Սիրո Հուզմունք..

Սպիակ Յասաման՝ «Եկ սիրենք զիրար»)))
Բաց մանուշակագույն՝ «Դու ինձ սիրու ՞մ ես»
Վարդագույն՝ Սեր և խոստովանություն
Մանուշակագույն ՝ «Իմ սիրտը պատկանում է քեզ»...
Ահա,թե ինչ են ակնարկում նոր բացվող գարնան ,թարմության,երիտասարդության հավերժական խորհրդանիշ այս քնքուշ ծաղկի գույները....
***
Այս չքնաղ ծաղկի առաջացման մասին շատ լեգենդներ կան ...

Մի անգամ Գարնան աստվածուհին լուսաբացին արթնացնելով Արևին ու նրա հավատարիմ ուղեկցորդուհուն՝Իրիդին (ծիածան) ,խառնում է իրար գունագեղ ծիածանի շողերն ու ճառագայթներն արևի ...
Այնուհետև «արևածիածանային» սքանչելի խառնուրդը՝ չքնաղ աստղիկների տեսքով , առատորեն շաղ է տալիս թարմ ակոսների,մարգագետինների և ծառերի ճյուղերի վրա: Եվ ամեն տեղ ,ուր ընկնում էին այդ աստղիկները , հայտնվում էին անուշաբույր ծաղիկներ......
Սպիտակ..կապույտ,մանուշակագույն...
Հողը պարզապես ցնծում էր երանությունից ...)))
Նախկինում յասամանը կոչում էին դրախտի ծառ... մի հավատալիք կար... Այն տանը,որի կողքին աճում է այս չքնաղ ծաղիկը,Սերը հարատև կլինի....

Իսկ ըստ հին հունական առասպելի, մի օր անտառների ու մարգագետինների երիտասարդ Պան աստվածը հանդիպում է մայիսյան առավոտի պես գեղեցիկ մի ջրահարսի՝ Սիրինգին... Այնպես զմայլվեց նրա նրբագեղությամբ,նազելիությամբ ու գեղեցկությամբ ,որ նույնիսկ մոռացավ իր զվարճանքների մասին...
Պանը որոշեց խոսել նրա հետ,բայց ջրահարսը սարսափահար փախավ նրանից ...
Թափառում էր վշտաբեկ Պանը անտառում ՝ամենուր փնտրելով չքնաղ հավերժահարսին...
Եվ մի անգամ հեռվից տեսնելով նրան ՝ մոտ վազեց :
Սարսափահար աղջիկը աղերսեց Աֆրոդիտեին. «Փրկի՛ր ինձ ամոթից»:
Նա վերածեց աղջկան նուրբ մանուշակագույն ծաղիկներով անուշաբույր թփի....
Siringa՝ ջրահարսի անունով կոչեցին այդ ծառը(թուփը)...

Վշտահար Պանը մի ճյուղ պոկեց թփից ու իր համար սրինգ պատրաստեց (լատ . syrinх ,հուն. Syrínga՝«փողակ»...ահա,թե որտեղից է առաջացել հայերեն սրինգ բառը))):
Նա այլևս երբեք չբաժանվեց իր սրինգից ...Հանգստի ,տխրության կամ կատաղի ուրախության պահին Պանը վերցնում էր սրինգն ու նվագում ...Նվագի կախարդական հնչյուններից անտառում լռում էին թռչունները...իսկ դաշտերում՝քամին...
Շուրջն ամեն ինչ քարանում էր...ու նման պահերին կարելի էր լսել անգամ թրթռուն շնչառությունը հողի...

Բայց և այնպես թող օրհնըված լինեն հավետ
Յասամանի գիշերները այս հին հողի....
Ես չեմ ափսոսում ոչ յասամանի գույներն իմ հոգու,
Ոչ էլ զուր վատնած իմ տարիներն ...
Պաղ փրփուրներ են իմ հոգու վրա
Եվ յասամանի կապույտ սոսափյուն... Եսենին
Ի.Լիպերովսկայա