«ԵԿԵՂԵՑԻՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ» - երգ, խոսք՝ ՎԱՀԱՆ ԹԵՔԵՅԱՆԻ Դաշնակահար` ԱՆԱՀԻՏ ՄԵ...

Մի լուսանկարի պատմություն
Այս եզակի լուսանկարում Դրաստամատ Կանայանը (Դրոն) լուսանկարվել է իր մտերիմ ընկերոջ` Մարտիրոս Չարխչյանի հետ 1907 թվականին...

1905-1907 թթ. հայ-թաթարական (ադրբեջանական) բախումները ի հայտ բերեցին մի կարևոր իրողություն: Դա այն էր, որ հայությունը Հարավային Կովկասում դարձել էր բավականին ազդեցիկ գործոն ոչ միայն տնտեսական, այլ նաև ռազմական պատրասվածության առումով, որի հետ արդեն հաշվի չնստել ուղղակի հնարավոր չէր: Դրան նպաստեց նաև այն, որ հայ ազգային ուժերը մահվան դատապարտեցին և այդ մահապատիժներն ի կատար ածեցին ցարական կառավարության այն պետական պաշտոնյաների հանդեպ, որոնք բախումների ընթացքում ակնհայտ աջակցել էին կովկասյան թաթարներին (ադրբեջանցիներին) :

Այդ գործողությունների շարքից էր նաև բարձրաստիճան պաշտոնյա գեներալ Մաքսուդ Ալիխանով-Ավարսկու ահաբեկումը: Նա ազգությամբ ավարացի (դաղստանցի) էր, իսկ նրա կինը՝ ադրբեջանցի, Նախիջևանի խանական տոհմից: Ալիխանով-Ավարսկին հենց Նախիջևանում էր «աչքի ընկել»՝ բացահայտ հրահրելով այնտեղ հայկական ջարդերը և աջակցելով ադրբեջանցի հրոսակներին:

Ալիխանով-Ավարսկու մահապատիժն ի կատար ածեցին մտերիմ ընկերներ Դրաստամատ Կանայանն ու Մարտիրոս Չարուխչյանը 1907 թ. հուլիսի 3-ին Ալեքսանդրապոլում (Գյումրի), երբ գեներալին տեղափոխող կառքը շարժվում էր քաղաքի Բեհբութովյան փողոցով: Փողոցի աջ և ձախ կողմերում դարանակալած հայ վրիժառուները անկասելի էին. նախ շքախմբի առջևում պայթում է Դրոյի նետած ռումբը՝ կանգնեցնելով ձիերին, իսկ ակնթարթ անց՝ Մարտիրոսը իր մոտ եղած ռումբով պայթեցնում է գեներալի կառքը:

( Свернуть )

На фото Генерал Дро — Уничтожение генерал-губернатора Максуда Алиханов-Аварского

Слева на фотографии 1907 года Драстамат Канаян ( Генерал Дро) вместе со своим другом Мартиросом Чархчяном. Именно они 3 июля того же года в Александрополе (Гюмри) ликвидировали тифлийского губернатора генерала Максуда Алиханов-Аварского, который провоцировал армянские погромы.

Летом 1905 г. генерал был направлен для «умиротворения» Эриванской губернии, где происходили армяно-татарские столкновения, и, по утверждениям российской прессы, открыто покровительствовал татарам вообще и своим родственникам ханам Нахичеванским, в особенности в резне армян.

Алиханов-Аварский был убит 3 июля 1907 года, когда он возвращался из собрания Кабардинского полка, на Бебутовской улице в экипаж, в котором также находились его сын, жена и дочь генерала Глебова, были брошены две бомбы. При взрывах бомб погибли Алиханов, Глебова и кучер.