ՇԱՊԻՆ-ԳԱՐԱՀԻՍԱՐ/Shapin Garahisar
Զորավար Անդրանիկի ծննդավայրը
Շաբին Գարահիսար՝Կելկիթ (հնում Կոլոնիա, Նիկոպոլիս), . քաղաք և գավառ Արևմտյան Հայաստանի Սեբաստիայի նահանգում: Այժմյան Թուրքիայի հյուսիս-արևելքում, Գիրեսուն իլի Շաբին Կարահիսար գավառի կենտրոնը:
Հիմնադրվել է Ք.ա. 60-ական թթ․, հռոմեացի զորավար Գնեոս Պոմպեոսի կողմից եւ կոչվել Կոլոնիա (Կողոնիա)։ Եղել է սահմանային բերդաքաղաք Պոնտոսի ու Փոքր Հայքի միջև։
Ուսումնասիրողները նույնացնում են պատմական Նիկոպոլիս գավառի Մավրոկաստրոն բերդաքաղաքի հետ (հունարեն`Սևաբերդ): Թուրքական տիրապետության հաստատումից (1473թ.) հետո բերդանունը թարգմանվել է Շապին Գարահիսար:
XVIIդ. թուրքական ուղեգրող Էվլիա Չելեբիի վկայությամբ` Շապին Գարահիսարը ուներ 750 խանութ, բազմաթիվ արհեստանոցներ, 2 բաղնիք, 9 թաղ, 1600 տուն բնակիչ: Քաղաքի պարիսպներն արմացված էին 70 աշտարակով և 100 պատվարով, բերդն ուներ 3 մետաղակուռ դարպաս, ջրմաբարներ, ցորենի ամբարներ: Սրակամար դարպասներից մեկի մուտքին զետեղված էր իշխանական զինանշանի վահանիկ` երկգլխանի արծվանշանով:
Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրեին Շապին Գարիահիսարը ուներ ավելի քան 7 հազար հայ բնակիչ (1200 տուն): Գործում էին Ս.Աստվածածին և Ս.Փրկիչ եկեղեցիները (երբեմն հիշվում է նաև Ս.Ստեփանոսը), Մուշեղյան և Ս. Փրկիչ վարժարանները, Օրիորդաց նախակրթարանը:
1915-ի հունիսի 3-29-ին հայերը, ամրանալով Շապին Գարահիսարի հինավուրց բերդում, Ղուկաս Տեովլեթյանի գլխավորությամբ կատաղի դիմադրություն ցույց տվեցին օսմանյան կանոնավոր զորքերին։ Հունիսի 25-ին, գիշերային անակնկալ հարձակումով, շուրջ 1000 հայեր ճեղքեցին թշնամու պաշարման գիծը եւ մարտերով հեռացան։ Միայն հունիսի 29-ին՝ պաշտպանության 27-րդ օրը, թուրքերը համարձակվեցին ներխուժել բերդ, ուր գազանաբար սրի քաշեցին անպաշտպան մնացած շուրջ 4000 երեխաների, կանանց ու ծերերի։ Բերդից հեռացածները տարբեր վայրերում շարունակեցին զինված պայքարը։
Զորավար Անդրանիկի ծննդավայրը
Շաբին Գարահիսար՝Կելկիթ (հնում Կոլոնիա, Նիկոպոլիս), . քաղաք և գավառ Արևմտյան Հայաստանի Սեբաստիայի նահանգում: Այժմյան Թուրքիայի հյուսիս-արևելքում, Գիրեսուն իլի Շաբին Կարահիսար գավառի կենտրոնը:
Հիմնադրվել է Ք.ա. 60-ական թթ․, հռոմեացի զորավար Գնեոս Պոմպեոսի կողմից եւ կոչվել Կոլոնիա (Կողոնիա)։ Եղել է սահմանային բերդաքաղաք Պոնտոսի ու Փոքր Հայքի միջև։
Ուսումնասիրողները նույնացնում են պատմական Նիկոպոլիս գավառի Մավրոկաստրոն բերդաքաղաքի հետ (հունարեն`Սևաբերդ): Թուրքական տիրապետության հաստատումից (1473թ.) հետո բերդանունը թարգմանվել է Շապին Գարահիսար:
XVIIդ. թուրքական ուղեգրող Էվլիա Չելեբիի վկայությամբ` Շապին Գարահիսարը ուներ 750 խանութ, բազմաթիվ արհեստանոցներ, 2 բաղնիք, 9 թաղ, 1600 տուն բնակիչ: Քաղաքի պարիսպներն արմացված էին 70 աշտարակով և 100 պատվարով, բերդն ուներ 3 մետաղակուռ դարպաս, ջրմաբարներ, ցորենի ամբարներ: Սրակամար դարպասներից մեկի մուտքին զետեղված էր իշխանական զինանշանի վահանիկ` երկգլխանի արծվանշանով:
Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրեին Շապին Գարիահիսարը ուներ ավելի քան 7 հազար հայ բնակիչ (1200 տուն): Գործում էին Ս.Աստվածածին և Ս.Փրկիչ եկեղեցիները (երբեմն հիշվում է նաև Ս.Ստեփանոսը), Մուշեղյան և Ս. Փրկիչ վարժարանները, Օրիորդաց նախակրթարանը:
1915-ի հունիսի 3-29-ին հայերը, ամրանալով Շապին Գարահիսարի հինավուրց բերդում, Ղուկաս Տեովլեթյանի գլխավորությամբ կատաղի դիմադրություն ցույց տվեցին օսմանյան կանոնավոր զորքերին։ Հունիսի 25-ին, գիշերային անակնկալ հարձակումով, շուրջ 1000 հայեր ճեղքեցին թշնամու պաշարման գիծը եւ մարտերով հեռացան։ Միայն հունիսի 29-ին՝ պաշտպանության 27-րդ օրը, թուրքերը համարձակվեցին ներխուժել բերդ, ուր գազանաբար սրի քաշեցին անպաշտպան մնացած շուրջ 4000 երեխաների, կանանց ու ծերերի։ Բերդից հեռացածները տարբեր վայրերում շարունակեցին զինված պայքարը։
Комментарии
Отправить комментарий