ԳԱԼԻՔ ՍԵՐՈՒՆԴԻՆ Գրեց՝ Արմեն Գարօ
Սուգի և ուրախութեան այս մեծ օրերուն, միտքս դէպի ձեզ կը թռչի սիրուն որբո՛ւկներ, դուք որ ականատես վկաներն ու զոհերն եղաք մեր պատմութեան ամենամեծ ողբերգութեան։
Դուք տեսաք և ձեր վրայ զգացիք թէ ի՛նչքան թանկ նստեց մեզ մեր ազատութիւնը։ Աշխարհիս երեսին ոչ ոք վճարեց այդքան արիւն իր ազատ ապրելու իրաւունքը ձեռք բերելու համար։
Եւ քանի որ դուք էք լինելու անմիջական տէրը այդ թանկագին ժառանգութեան, երկու բան ունիմ ձեզմէն խնդրելիք․ առաջին՝ չմոռնաք ձեր աչքերուն առաջ կատարուած դէպքերուն արճէքն ու նշանակութիւնը և զանոնք հաւատարմութեամբ փոխանցէք ձեզի յաջորդող սերունդներուն և երկրորդ՝ արժանի յաջորնդները լինիք այն մեծ սերունդին, որ ձեզ համար պատրաստեց աշխարհիս բարիքներէն ամենաթանկագինը՝ Ազատ հայրենիք մը։
Առաջին մասին ոչ մի կասկած ունիմ։ Չէ՞ որ դուք ամէն մէկդ ձեր աչքերովը տեսաք կատարուած փաստերը՝ թէ ինչպէս ոճրագործ թուրք ցեղն ու պետութիւնը իրենց մահուան գալարումներուն մէջ փորձեցին վերջին անգամը լինելով ոչնչացնել մեր ցեղը։ Այս գոյամարտին արդիւնքն ալ տեսաք թէեւ արիւնլուայ և ուժասպառ, բայց վերջնական յաղթանակը տարաւ մեր չարքաշ, թուով շատ փոքր, բայց հոգիով մեծ հայ ժողովուրդը։ Յարգանք բոլոր անոնց, որոնք իրենց բաժին զոհաբերութիւնները բերին այս մեծ գործին, դուք ալ անոնցմէ էք մեր սիրելի որբուկներ։
Գալով երկրորդ խնդրանքիս, սա արդէն աւելի լուրջ ուշադրութիւն կւ պահանջէ ձեզմէ։ Դուք տեսաք թէ ինչ սոսկալի գնով ձեռք բերինք այս ազատութիւնը։ Երբ աւելի մօտէն ծանօթանաք մեր պատմութեան վերջին յիսնամեակին հետ, պիտի տեսնէք թէ ձեր նախորդները ի՛նչ զոհողութիւններ ընելու ստիպուեցան այս արդիւնքին հասնելու համար։ Մանրամասնութեանց մէջ չեմ մտնելու այդ մեծ նշանակութիւնը ձեզի բացատրելու համար։
Խրմեան Հայրիկով սկսաւ մեր պատմութեան այդ շրջանը և մեր հոյակապ Ռոստոմով կը վերջանայ այդ հսկաներու շարքը։ Այդ զոհաբերող սերունդի բոլոր աչքի ընկնող ներկայացուցիչները գնացին արդէն, տակը բան չմնաց։
Այսօր նոր շրջանի մը առաջ ենք կանգնած և պէտք ունինք նոր սերունդի մը սկսուած աշխատանքը շարունակելու համար, բայց բոլորովին այլ պայմաններու մէջ․ և այդ դերը ձեզ է վիճակուած մեր թանկագին որբուկներ։ Շուտ ըրէք, մեծացէք, բայց լաւ պատրաստուեցէք ձեր վրան ընկած պատմական պարտականութիւնը յաջող կերպով կատարելու համար։
Ես գիտեմ որ շատ հեշտ չէ ձեր կատարելիք աշխատանքը — վերաշինել քար ու քանդ եղած մեր հայրենիքը եւ հայութեան այս բազմազան բեկորներէն ստեղծել միաձոյլ և ուժեղ պետութիւն մը Արեւելքի այդ դաժան պայմաններուն մէջ։ Հիմա, որ ինչպէս Խրիմեան Հայրիկը կ՛ըսէր․ — «Հայաստանի «Հերիսան» » եփոըած պատրաստ է և կարիքը կայ մեր նորակազմ պետութեան համար ունենալու նախարարներ և բարձրագոյն պաշտօնեաներ․ դուք ականատես պիտի լինիք թէ ինչպէս Եգիպտոսէն՝ հայ լէվանթէններ, Կ․ Պոլսէն՝ բիւզանդական հռոհոսներ և Ռուսաստանի խորքերէն՝ ռուսական, շորշոբներով գինովցած, օտարացած զանազան մարդիկ, ամէն մէկը իր շերեփը ձեռքին պիտի վազեն մեր հերիսայի վրայ, հակառակ անոր, որ այդ պարոնները մատ մատի չեն խփած այդ հերիսայի պատրաստութեան համար։ Այս բոլորը շատ բնական են, բայց ես շատ լուրջ պատճառներ ունիմ վախնալու, որ այդ նորադարձ «շերեփաւորները» իրար հետ կռուելով՝ — մի արասցէ — մեր հերիսայի թանկագին կաթսան շուռ տան մոխիրների վրայ։ Իրենք մէջն ի՞նչ ունին։ Աստուած մի արասցէ, վաղը եթէ մենք կորսնցնենք մեր ազատութիւնը անոնցմէ ամէն մէկը իր տեղն ունի երթալիք՝ Եգիպտոս, Պօլիս կամ Մոսկուա, դուք էք, որ մնալու էք մէն-մինակ մեր սարերուն ու ձորերուն մէջ, դէմ դիմաց՝ թիւրքին, քիւրտին և թաթարին։
Այս հերիսային հալալ տերերը դուք էք մեր անգին պալիկներ, Դէ՝, շուտ ըրէ՛ք մեծացէ՛ք, որ ձեր արդար ժառանգութեան տէր դառնաք եւ մեզ ազատէք այդ լուրջ վտանգէն բայց մի մոռանաք ձեր մեծ եղբօր խնդրանքը, չմոռնալ անցեալը, մանաւանդ թափուած արեան արժէքը և արժանի յաջորդները լինիլ այն սերունդին, որ ձեզ այսպիսի մեծ ժառանգութիւն թողուց։
Ուաշինկթըն 1920 Փետրուար
«Յեղափոխական Ալպոմ», բ․ տարի, բացառիկ թիւ 1
Նուիրուած Հայաստանի Հանրապետութեան Բ տարեդարձին (Հալէպ)
Комментарии
Отправить комментарий